Marokko
27 oktober – 12 november 2012. Een rondreis van 10 dagen; Marrakesh en het achterland met Ourzazate, een 3 daagse trekking door de woestijn met kamelen. Daarna nog een bezoek aan Fes en de medina.
27 oktober
Casablanca
Na de strenge controle op Schiphol, waar een meereizende Marokkaan nog moeilijk doet, vertrekken we hierdoor 45 minuten later naar Casablanca (Marokko). Daar aangekomen, laten de rugzakken lang op zich laten wachten. We zoeken het pinapparaat. We vinden het aan de andere kant van het vliegveld. Een taxichauffeur is zo gevonden. Hij heeft een Tomtom en de kosten voor het ritje zijn 300 dirham (27 €). Om half een ’s nachts komen we dan bij ons hotel Ennasma. Helaas verkopen ze in het hotel geen flessen water. Ondanks dat we dorst hebben gaan we toch maar slapen.
27 oktober
Marrakesh
We reizen per trein naar het 230 km verder gelegen Marrakesh. Dit verloopt soepel. Het duurt 3 uur voordat we er zijn. Maar dan zitten we ook in het bergachtige zuiden van Marokko. Een stadsbus brengt ons verder naar het toeristisch centrum nabij het Djemmaa el FNA plein, waar het wemelt van de bedrijvigheid en mensen. Slangenbezweerders, paardenkarretjes, fruitstalletjes, mannetjes met apen. Alles in het werk om wat geld te verdienen bij toeristen. Al is het maar om een foto te maken en daar dan de hoofdprijs voor te vragen. De Lonely Planet gebruiken we om een geschikt hotelletje uit te zoeken. Het zit vlak bij het plein. Voor 100 dh kunnen we overnachten in het Essaouira hotel. Later op een dakterras van een café overzien we even de stad met op de achtergrond de bergen.
28 oktober
Marrakesh
Na ontbijt op een zonnig dakterras van ons hotel, zoeken we een Geocache, in een parkje vlakbij het plein. Uit de log pogingen op internet, maakten we al op dat de cache niet op zijn plaats zou liggen, maar in handen van een plaatselijk mannetje zou zijn. Als we even op de plek van de coördinaten zoeken, komt het mannetje al op ons af en vraagt of we iets zoeken. Wij vertellen hem dat hij heel goed weet wat we zoeken. Hij legt uit dat hij geen inkomen heeft en zo toch aan geld wil komen. Hij wil dus geld om te loggen. Het beetje geld wat wij hem aanbieden vindt hij te weinig, waarop we een foto van hem maken als bewijs en vertrekken. We wandelen dan een route uit de Lonely Planet die ons door het oude stadsdeel leidt met kleine straatjes en veel winkeltjes. Met het kaartje uit het boek komen we er niet helemaal uit. De gps geeft weer uitkomst. We hebben er de Citymap van Marokko op staan, met veel straatnamen en andere makkelijke punten zoals winkels, banken en bijv. apotheken en ziekenhuizen. Onderweg eten we op een hoog dakterras midden in de oude stad. ’s Avonds schuiven we aan op ’t Djemmaa el FNA plein waar veel eettentjes hun stalletje elke namiddag opbouwen om daar restaurant te houden. Iedereen probeert elke toerist binnen te praten. Er wordt vlees en vis geroosterd. Salades en groenten staan al klaar. Er staan bankjes waar een ieder aan een tafel kan gaan zitten. De frisdrank wordt gekoeld aangevoerd. Uiteindelijk zijn we net zoveel kwijt als in een gewoon restaurant. Maar het is wel leuk. Op het plein staan mannen een verhaal te vertellen. Al vertellend halen ze geld op. Wij verstaan er niets van.
Jeannette staat klaar om een foto te nemen. De man komt meteen zijn geld op eisen. Er staan wel honderd mannen om heen. Iedereen volgt rustig het verhaal. Staand, gehurkt of zittend op de grond. Er is muziek. Het hoge geluid van de fluit van een slangenbezweerder die een slang laat dansen. Ook hier kost elke foto geld. Mensen in rare uitdossingen willen met je op de foto met hetzelfde doel.
29 oktober
Marrakesh
We zoeken het CTM busstation op om een kaartje te kopen voor morgen. Een mannetje vangt ons in de hal van het busstation op. Hij spreekt Engels en wijst ons de weg. Voor 95 dh mogen we morgen met busnummer 19 mee naar Ouarzazate, 180 km over de weg richting de woestijn. Nadien zoeken we in het nieuwe centrum een Geocache op die wel gewoon op zijn plek ligt, in een muur bij een groot kruispunt. We nemen de bus weer terug naar het oude centrum. We zitten een tijdje op een bank bij het plein en zien inwoners en toeristen voorbij lopen. De paardenkarretjes staan in de rij te wachten totdat ze weer een ritje krijgen.
30-31 oktober
Ouarzazate
We lopen met al onze spullen in onze rugzak naar het busstation anderhalve kilometer verderop. Daar moeten we betalen voor de bagage. Ze vinden ook altijd wat. We doen er moeilijk over, want we weten dat dit geld in de zakken van de chauffeur en of bijrijder terecht komt. Ook een ticket, zouden we eerst wel krijgen, maar later toch weer niet. Ook de bijrijder wil bij het inpakken van de bagage weer 10 dh per zak. Dit weigeren we en verwijzen naar het mannetje dat al iets ontvangen heeft. Er onder uitkomen kunnen we niet. Het zit in het systeem. De bus rijdt een bergpas over. Verschillende inlandse passagiers worden ziek van de manouvres van de bus. We zien veel ongebruikt land onderweg.
In de oase Ouarzazate aangekomen gaan we op zoek naar hotel Royal. Het is een leuk rustig stadje. De huizen zijn allemaal dezelfde kleur rood geschilderd, met bovenop mooie torentjes. Aan een groot plein zitten gezellige terrasjes. Door de aanwezige wifi houden we ons op de hoogte van het thuisfront. ’s Middags bezoeken we verschillende reisbureautjes om een toertje door de woestijn te boeken. We boeken een vijf daagse reis met jeep en drie dagen wandelen bij Daya travel. De man spreekt Nederlands en heeft wat we willen. We blijven nog een dagje hier waarin we de filmstudio’s bezichtigen. Wel leuk, buiten opgezette mini dorpjes waar ze westerse films opnemen met beroemde filmsterren. De gids vertelt moeiteloos in 4 verschillende talen. We nemen ook nog een kijkje in een oude nederzetting. Kasba genaamd.
1 november
Zagora
We worden door de “gids” van vandaag bij ons hotel op gehaald. Hij spreekt echter geen woord Engels. Hij kan ons niet eens duidelijk maken dat we bij ons bureautje van gisteren eerst de rekening gaan betalen. Iets wat we met Abdel wel afgesproken hebben. Hier spreken we hem maar meteen op aan. Maar ja, er is geen ander op dit moment. Hij zal voor de terugweg wel een verstaanbare gids regelen. En krijgen we alsnog uitleg over het gebied wat we doorrijden. De jeep die hij bij heeft ziet er wel prima uit. De omgeving is mooi. Alles wat de gids kan zeggen is dat er veel mooie bergen zijn. Soms stopt hij zodat we foto’s kunnen maken, maar hij is vooral bezig om te bellen. Het lijkt wel of hij er nog een bureautje op na houdt. Hij kent wel wat Frans. Hij regelt een Engelse gids voor een oude nederzetting, een kasba. Het plaatselijke mannetje legt leuk uit. Hij kent ook een aantal Nederlandse woorden. We komen op het einde bij een zilversmid. Hij heeft van alles te koop. We geven de gids een fooi en vervolgen onze weg. 250 km vanaf Ouarzazate loopt de weg bijna dood en komen we bij ons onderkomen voor de nacht. Onder Zagora is een Auberge/hotel. Het heeft kamers en een soort tenten. De muren zijn van een soort kleimodder. Het dak is van stof. Het ziet er apart uit. We krijgen thee met koekjes en nootjes. Er is een douche. Stroom hebben ze alleen door middel van zonne-energie.
2 november
Sahara
De muggen houden ons in het begin van de nacht nog bezig. Er zitten allerlei gaten en kieren in het gebouwtje. Een tapijt dient als deur.
Na het ontbijt blijken de kamelen nog een uurtje vertraging te hebben in de woestijn. Alles wordt naar buiten gebracht om op de kamelen te laden. Inclusief onze rugzakken. Deze gids spreekt wel Engels. Na 200 meter moeten we een stukje terug.
We vragen of we al “lost” zijn. Hasan heet de gids, een jonge gast met leuke zwarte krullen. Yousef is de kok en kamelen man. Koken doet hij echter niet. Ze hebben een lange doek om hun hoofd tegen de zon. Het terrein is er redelijk vlak. Soms wat zandduinen, maar nooit hoog. We nemen na een uurtje of 3 lopen pauze in de schaduw van een grote boom. Eerst krijgen we nootjes en koekjes. Later staat er op het menu een salade van tomaat, paprika, olijven etc. We blijven hier de heetste uren van de dag. We zien een paar andere groepjes die her in de buurt rusten. De gidsen kennen elkaar. We lopen nadien met een ander groepje op. De ondergrond is redelijk hard. Hier en daar een struik en of zand. Wonderlijk dat hier iets kan groeien. We komen wilde kamelen tegen. Het kamp slaan we niet ver van 2 andere groepen op. We wassen ons achter de tent met wat water. Hasan, de gids maakt bij het donker worden een vuurtje. De zon gaat onder aan de horizon. Later vullen sterren de hemel. Door het beperkte licht zien we hier veel meer sterren dan thuis. Hier en daar zien we een vallende ster. Het eten heeft uren lang gestoofd. We eten kip met groenten en brood. Wij slapen in de tent. Het tentje wat voor ons bedoelt is, is veel te klein. Hasan en Yousef slapen buiten. Op de kameel worden ook de slaapmatjes gedragen.
3 november 20 km
Sahara
Na een verzorgt ontbijt, pakken Yousef en Hasan de spullen weer op de kamelen. De temperatuur is 30 graden overdag, weinig wolken. We verlaten de duinen en lopen over een harde ondergrond met stenen. De kamelen volgen trouw. Vroeger is hier een groot meer geweest. De gids zingt soms een liedje. Na 11 km lopen komen we in een gebied met duinen en bomen. Onder een boom leggen Hasan en Yousef de matjes weer uit voor een grote pauze.
Tegen het einde van de pauze lopen we naar een bron. De gids geeft de kamelen water. Ze slurpen het met liters tegelijk naar binnen. Nadien laten ze zich niet meteen vangen door de gids. Yousef lokt ze met graan, waarna ze toch weer met een touw in hun bek trouw meegaan.
De pauze duurt tot na vieren en we lopen dan nog 9 km. Met de gps kunnen we het precies zeggen. Hasan heeft een interne gps, zegt hij telkens. Ze beladen de kamelen ook telkens anders, echt systeem zit er niet in. Ze binden tot het touw op is. De verdeling in gewicht is soms zo fout dat de manden naar 1 kant van de kameel schuiven. We komen op de slaapplek aan als de zon al onder is. Niet echt goed getimed door de gids. Ze zetten de tent in het donker op. Later zitten we alweer met een gezellig vuurtje de sterren te bewonderen. Het brood wordt met het avondeten opgepiept door het in het vuur te leggen. Op het einde van de avond is het gas, waar ze eten mee koken, op en maken ze thee met de kooltjes van het vuur waar ze de ketel in zetten.
4 november 18 km
Sahara
Ze maken het vuurtje weer aan om het water voor de munt thee te koken. Ze gebruiken hier ook suiker in de thee. De kamelen blijven ’s nachts goed bij de tent. Ze worden aan hun benen bij elkaar gebonden zodat ze maar hele kleine stapjes kunnen maken. Het weer is rustig. Geen zandstormen zoals vorige week, zo vertelde de gids. Het afval wordt allemaal verbrand waarna het zand er weer over gaat. De woestijn heeft nu wat heuveltjes. Maar het blijft goed vlak. Na 15 km hebben we weer de lunchstop.
Nadien lopen we verder langs een bron naar de bedoeïenen tenten, die als een soort hotel fungeren. Hier krijgen we een kamer. We spoelen ons in de beperkte badkamer af met een emmer water en lopen net als iedereen naar boven op de hoogste zandduin. Hier zien we de zon in de woestijn onder gaan. We ontmoeten ‘s avonds Fatou en Hamou, een Frans paar wat in Casablanca woont en werkt. We raken aan de praat en krijgen een uitnodiging voor de laatste dag van deze reis. Ze wonen vlak bij het vliegveld en we mogen bij hen komen eten en slapen. Die uitnodiging slaan we niet af. Omdat ze zelf ook Berber zijn en spreken weten ze veel van de gewoontes en gebruiken van de Marokkanen. Na zonsondergang blijft het nog warm en gaan buiten zitten.
5 november
Ouarzazate
De gids staat al vroeg klaar om ons te wekken voor het ontbijt. De jeep zou al onder weg zijn. Nadien rijdt de jeep door de woestijn terug naar het laatste dorp. Hier geven we Hasan een fooi en nemen afscheid van hem. Yousef mag de kamelen lopend helemaal terug brengen naar het dorp. De jeep rijdt ons terug naar Ouarzazate.
6 november
Fes
We proberen een bus te regelen naar Fes. Een volgende stad die we willen bezoeken. Dit blijkt niet gemakkelijk te zijn. Er zijn feestdagen. De eerste bussen zitten vol. We moeten ook nog wat bijkomen van de reis. Jeannette heeft veel jeuk van de kamelenvlooien. De apotheker heeft er een goed middel tegen. Vincent zijn darmen zijn van streek en hij ligt een dagje op bed. Op 7 november kunnen we ’s avonds om 23.00 uur met een bus mee. Het duurt veertien uur voordat we, met een overstap in Casablanca, in Fes aan komen. De bussen op zich zijn wel goed, maar ook niet extra luxe. Ook is er ‘s nachts veel verkeer op de weg. In Fes bied een taxi chauffeur ons een ritje naar de medina aan voor 50 dh. Een andere taxi telt 10 dh. De kleine taxi probeert onderweg ook nog andere passagiers mee te nemen. Een goed gebruik hier. Zo komen we bij een poort. Hier is hotel Cascade waar wij ons voor de komende dagen vestigen. Gidsen bieden zich meteen aan, ze raden ons een ander hotel aan. Wij gaan naar het goedkope, door de Lonely Planet aangeraden hotel. Het kost 160 dh, goedkoop voor medina, Fes begrippen. Het ziet er van buiten leuk uit.
De medina van Fes is oud en authentiek. Het staat op de wereld erfgoed lijst van de UNESCO. Oneindig veel kleine straatjes met allemaal kleine winkeltjes. Met mensen die allemaal hun waar willen verkopen.
Er zijn niet heel veel toeristen. Soms een bus die de straten bezet. Iedereen wil ons in hun restaurantje en laten dit ook horen. Als je maar half kijkt, zit je er al bijna. De huizen zijn hier veelal geel. Er staan om ons hotel 6 moskeeën, die ons van tijd herinneren aan het geloof. In de straatjes is het een drukte van belang. Veel oude gebouwtjes. We worden 1 keer gefopt met een thee van 20 dh. Eerst vragen en dan pas gaan bestellen. In de volgende dagen lopen we een paar keer door medina en zien telkens weer wat andere staatjes. Straatjes waar ze alleen maar schoenen verkopen. Koper en andere metalen kloppen. Ze worden ter plekke gemaakt. Trommels, en complete leerlooierijen.
Voor aan de straat zitten dan de winkeltjes, die de spullen verkopen. Een gids leidt ons door een leerlooierij. De werkomstandigheden zijn niet goed. Mensen staan tot hun middel in de verschillende baden. Alles mooi van boven te zien.
9 november
Fes
We kopen een kaartje voor de trein terug naar Casablanca. We lopen ook een plaatselijke groene route door de medina. We komen langs Riads, ommuurde huizen. Van buiten zie je alleen een klein deurtje waarna je in een grote binnentuin komt, omringt met mooie gebouwen. Studenten willen zich als gids aanbieden en laten zich soms moeilijk van je af houden. We moeten heel duidelijk zijn dat de jongen niet mee hoef te lopen.
11 november
Casablanca
We nemen de trein naar Casablanca en worden opgehaald door Hamou. Hij wordt onderweg nog van achter aangereden met zijn auto. De onoplettende taxi chauffeur probeert de deuk te bagatelliseren en zegt dat het allemaal wel meevalt. De laatste avond eten we dus bij Fatou en Hamou en natuurlijk eten we couscous. Het is allemaal natuurlijk veel te veel. Wel lekker zo bij een echt Marokkaans gezin. Een dag later brengt een taxi ons naar het vliegveld waarna we onze vakantie aan Marokko afsluiten.
Een filmpje van onze reis vind je hier
