Kirgizië Kazachstan
Osh, 15 september 2023
Vertrek vanuit Osh
Na een broodnodige rustpauze van 5 dagen pakken we onze spullen weer in en vertrekken we voor een verdere verkenning van Kirgizië. Eerst Osh uit maar dat blijkt erg gemakkelijk. Na een paar kilometer zitten we alweer op een onverhard pad. We maken de route altijd met Komoot en die pakt al vrij snel de kleinere paden, wat meestal erg leuk is. Even later weer op de grotere weg naar Ozgön. De auto’s razen vlak langs ons. Dichter dan nodig is. Er is meer dan genoeg ruimte op de weg. Men houdt in Kirgizië minder rekening met andere weggebruikers, ze zijn ook niet gewend aan fietsers, vooral niet buiten de bebouwde kom. Van anticipatie op andere weggebruikers is geen sprake. Ze zetten de auto recht voor onze fiets stil of draaien net voor ons af, rijden op de weg achteruit en kijken helemaal niet naar andere chauffeurs. Veel fietsers zien we natuurlijk niet . Soms een local met een wankel fietsje. De eerste dag gaat snel. Het is redelijk vlak en we eindigen voor de nacht in Jalal- Abad. We zoeken een guesthouse en zien er ook een op de kaart staan. Net over de rotonde maar we zien het niet. Bij navragen is het toch het gebouw op de hoek. Er is nergens een bord of ander herkenningsteken dat dit een hotel zou zijn. Aan de buitenkant is het een keet, aan de binnenkant heeft het een echte binnenplaats waar alle kamers op uit komen. Het is een verrassend leuke plek. We kunnen er niet eten, dus gaan we op zoek naar een restaurantje. We eten pasta met zalm. Erg goed. ’s Avonds doen we nog wat boodschappen op straat (markt) voor de dag van morgen. Fruit, brood en beleg.
De pas naar Kazarman
We vertrekken over een asfaltweg en mogen vandaag een flinke pas over. We zien hier veel vrachtwagens geladen met steenkool rijden. Soms ligt het ook in hopen naast de weg. Langzaam en gestaag klimmen we maar we maken niet echt veel hoogte meters. Van collega fietsers die deze berg net over zijn krijgen we een appje met het advies het onverharde gedeelte richting de pas maar over te slaan. Moeilijke weg, veel hoogte meters. Als de verharding stopt zijn we in een plaatsje, Arhangelskoe. Nemen we het laatste guesthouse of nemen we een lift, wat we normaal nooit doen. Bij een shopje stopt net een vrachtwagentje en we mogen voor, omgerekend, 5 euro mee de pas over. Dat doen we dus. Fietsen achter in de bak tussen de gedroogde koeienpoep en rijden maar. De weg is onverhard met veel hobbels, keien en gaten. De vrachtwagen moet heel rustig rijden om de gaten te ontwijken. We rijden via haarspeldbochten en gaan hoger en hoger naar uiteindelijk de pass van Kaldomo op 2980 meter. Net na de pass een zeer gaaf uitzicht over alle bergen. We dalen af totdat de chauffeur op de plek is waar hij zijn koeien moet laden. Hij heeft ons 70 km mee genomen. Het is al laat, over een goed uur wordt het donker. We dalen verder af. We denken nog het nog ongeveer 15 km is naar Kazarman. We fietsen en fietsen. Het is al donker als we in een dorpje aan komen. Dit is niet Kazarman, dat blijkt nog 13 km verderop te liggen. We vragen bij een winkeltje of er een hotel is. Een klant helpt ons en belt een hotel. De mensen komen ons met de auto halen en het blijkt een gewoon huis te zijn waar we een lege kamer krijgen, met dunne matrassen op de grond. Er blijkt geen mogelijkheid om te douchen of te wassen. Het toilet is weer buiten. Ze hebben een keuken met een kraan, maar geen stromend water. Een familielid wat wel Engels kan komt op bezoek en vertaald het een en ander.
De nieuwe Chinese weg
De volgende dag gaan we naar Kazarman. Het is nog 170 meter klimmen en dan komen op de weg die door de chinezen is aan gelegd. Vooral heel groot en leeg, nagenoeg geen verkeer. In Kazarman gaan we naar het Islam Guesthouse. We zijn er al vroeg en hebben zo de hele dag nog voor ons. We zijn de enige gasten in het guesthouse. We verkennen het dorp en zien de Franse fietser dit we gisteren ook bij het winkeltje hebben gezien. Hij heeft zijn tentje in het donker opgezet net buiten het dorp. Tja, dat is natuurlijk wel goedkoper en dat is wat voor veel fietsers belangrijk is.
We vertrekken richting het Son Kul meer. We kiezen ervoor om via de asfaltweg die de chinezen hebben aangelegd, te fietsen. Er is heel weinig verkeer, dat komt omdat de connectie weg hier naar toe nog niet helemaal is afgebouwd. Daardoor is het nu nog heerlijk fietsen. We klimmen en dalen de hele dag op ongeveer op dezelfde hoogte. Na 67 km vinden we het welletjes en zoeken we een kampeerplekje. We zien richting het meer een schuilhutje. We verkennen het en blijkt een prima onderkomen om onze tent onder te zetten.
Verder richting het Son kol meer. De weg blijft leeg. Als we 50 autos op een dag zien is het veel. In Chaek zoeken we een guesthouse en kunnen eerst geen goede vinden. Bij de eerste vinden we dat we niet gastvrij worden ontvangen en vertrekken we weer. Een paar guesthouses zijn niet open of zijn er niet meer. We zien een bordje bij een klein winkeltje in een container. We doen navraag. We komen bij een familie terecht. Ze hebben een kamer met een paar matrassen. We twijfelen of we hier nog een dag zullen blijven. We krijgen een sms waarschuwing dat er veel neerslag op komst is morgen en overmorgen.
Richting Son Kul meer
In de ochtend is het bewolkt en zien we op de weer app dat het voor de middag zal regenen en daarna droog wordt. Morgen zal het weer zonnig zijn. We vertrekken dus toch maar. Het regent wat en we trekken onze regenkleding aan. We hebben de wind van achter wat lekker is en gaan bij Tyugel’say de onverharde weg in die naar de bergpas leidt richting het Son Kul meer. Het regent dan al niet meer. We fietsen eerst over een langzaam stijgend pad door een vlakte. In de verte zien we de bergen en ook dreigende wolken. Het gravelpad is goed te fietsen. Dan komen we in een vallei met een riviertje. Het is er prachtig en we genieten volop. We volgen het pad en klimmen gestaag. Op 2450 meter zetten we onze tent neer vlak bij het kleine riviertje. Het is hier maar 50 cm breed maar heeft wel een constante stroom water. Er is overal wel wat gras en zoeken een vlak stukje. We wassen ons in de rivier en na het maken van ons diner, spaghetti met tonijn en erwten, gaan we de tent om 7 uur al in. Het wordt snel kouder op deze hoogte. In de nacht waait het meestal niet, zo ook vannacht niet, maar in de ochtend zit er wel rijp op de tent. Het heeft gevroren. Gelukkig komt de zon al snel over de berg heen en ontbijten we in het zonnetje.
De laatste loodjes …
We klimmen verder. Op 2600 meter is de weg zo steil dat we de fiets moeten duwen. 16-18 procent soms. Heavy dus. Tot de pass van 3250 meter is het duwen. We doen 3 uur over de laatste 6 km. Gelukkig is het weer goed. Boven op de top gebruiken we onze lunch met een prachtig uitzicht op het Son Kul meer. We dalen af over een pad, maar er lopen veel verschillende paden. Onze route gaat over een niet veel gebruikt pad wat steeds meer begroeid is. We komen op een vlakte op de hoogte van het meer. We volgen ongeveer de juiste paden en zoeken een yurt om te overnachten. Het is zo’n beetje einde van het seizoen nu. Iedereen haalt zijn vee (paarden, koeien, schapen en geiten) naar het dal en de yurts worden ook afgebroken. De eerste yurt waar we aankomen staat er nog dus we hebben goede hoop. De vrouw des huizes is er niet. Er zijn wel twee mannen met allemaal gouden tanden. Ze nodigen ons uit voor thee en brood. Ze geven aan dat de yurt gesloten is en dat we 6 km verder een yurt zullen vinden die wel open is. Wij maar weer verder. Het sneeuwt dan heel licht en komen aan bij een groot yurt kamp. Er staan hier wel meer dan 20 yurts. De prijs, inclusief ontbijt en diner is 23 euro. Natuurlijk dingen we af, dan betalen we nog ongeveer 20 euro. ‘s Avonds zitten we in een warme diner yurt met meer toeristen. Een paar fietsers uit Rusland, een aantal mensen die een chauffeur hebben gehuurd en met een jeep rondtrekken en twee lifters uit Frankrijk, Antoine en Anaïs. Zij reizen zonder te betalen voor vervoer. Als we ‘s avonds onze tweepersoons yurt binnen gaan blijkt dat kachel id aangestoken. Het is er lekker warm.
Sneeuw!?!
De volgende dag zijn we verrast als we de deur van de yurt open doen. Er ligt 20 cm sneeuw. Ongelooflijk. Het is een prachtig gezicht. De toeristen met chauffeur kunnen niet vertrekken vanwege de sneeuw. Een paar uur later kunnen ze alsnog vertrekken. Dit is precies het weer wat is voorspeld; veel regen, wat op deze hoogte dan valt als sneeuw. Ook de twee Russische fietsers vertrekken. We horen van andere toeristen dat ze de twee fietsers tegen zijn gekomen. Niet te doen volgens ons. We genieten van het mooie landschap. Het meer, paarden en yurts, alles in de witte sneeuw. Prachtig om te zien. We voelen ons bevoorrecht dat we hier op dit moment zijn.
We regelen via de staf een rit met een jeep voor morgen. Een broer zou komen en gaat naar Kochkor. De auto is groot genoeg voor ons met onze fietsen en bagage. Er is hier geen telefoon- en internet bereik. Daarom hebben ze geen idee hoe laat de man komt en óf hij wel komt.
Fietsen in de sneeuw … of toch niet
In de ochtend zien we veel herders te paard met kuddes schapen, koeien en paarden over de onverharde weg lopen. Hierdoor wordt de weg al langzaam schoon. Eerst wilden we op de jeep wachten maar we besluiten toch te vertrekken met de fiets. Eerst gaat het goed. Geen sneeuw op de weg. We komen nog steeds kuddes tegen. Maar na 14 km is het ontdooide stuk zo smal dat we niet meer kunnen fietsen. We informeren nog bij de eigenaar van een yurt hotel of hij een auto heeft om ons weg te brengen. De auto van zijn vader is er. Vader zelf is ergens in de bergen en men heeft geen idee wanneer hij terugkomt. Misschien vandaag maar het kan ook morgen of overmorgen zijn. Via de portofoon, met een bereik van 5 km, is hij niet bereikbaar. Dus maar weer terug naar ons yurt kamp om op de jeep te wachten. Onderweg worden we voorbij gereden door een Nederlands stel in een Russisch camperbusje. Zij komen ook bij ons yurt kamp en we zitten de middag buiten in de zon te praten. Ze bieden aan om ons morgen mee te nemen tot aan de verharde weg. De Jeep is nog niet gekomen en we denken ook niet dat hij nog zal komen. We nemen het aanbod aan en slapen nog een nacht in de yurt met kachel. We gaan we met de fietsen in de camper naar de verharde weg, terug naar de bewoonde wereld. Vandaar hervatten we de route en fietsen naar Max Guesthouse in Kochkor. We blijven er een dag en laten onze batterij oplader maken. We kunnen geen batterijen meer opladen omdat het stekkertje is afgebroken. Een nieuwe oplader verkopen ze hier niet maar ze zijn hier wel handig. Bij een mannetje die telefoons repareert vragen we een oplossing. Hij soldeert een kabeltje aan de oplader en hij doet het weer. Hij is er zeker een half uur mee bezig geweest. Kosten 2 euro, want ja, hij heeft ook een kabeltje moeten gebruiken.
Issyk-Kul meer
Dan gaan we naar het Issyk-Kul meer, het op één na hoogste bergmeer ter wereld (na het Titicacameer in Peru). De weg er naar toe is schilderachtig. Het is hier heel normaal dat jonge kinderen alleen onderweg zijn, vaak op een paard. Iets wat bij ons ondenkbaar is. We zijn hier een kameel, we denken een goed voorteken voor een hele kudde. Later zal blijken dat dit de enige kameel is die we de hele reis zien. Voordat we bij het meer zijn overnachten we in een leuke homestay in een klein dorpje. In het dorp zien we veel kinderen die allemaal enthousiast “hello” roepen. Bij het meer is de weg wel 20 meter breed, ook weer het werk van de Chinezen. Soms zijn er wegwerkzaamheden. We lunchen met uitzicht over het meer. Het laatste stuk is helemaal onverhard en moeilijk te fietsen. We fietsen de sprookjes canyon voorbij, het is bewolkt met weinig uitzicht, en belanden in Kyzyl-Tuu waar ze wel guesthouses hebben, maar geen restaurants. We koken er daarom voor ons zelf.
Karakol
Via Tosor komen we in Karakol. Het is een stadje waar we een paar dagen blijven. We bezoeken een aantal kerken en moskeeën en de lokale dierenmarkt. En natuurlijk eten we hier de koude noodlesoep, Ashlyan-Fu, die verrassend lekker is. De witte huizen met blauwe vensters en luiken is typisch iets voor Karakol. Via de app hebben we weer contact met Antoine en Anaïs uit Frankrijk en we hebben een gezellig diner samen. Wat is de wereld toch verandert. Eerst kwam je iemand tegen maar wist je nooit waar ze naar toe zouden gaan, of ze in dezelfde stad verblijven of de plannen helemaal veranderd waren. Nu heb je makkelijk contact en kun je contact blijven houden en informatie uitwisselen.
Op weg naar de grens
We fietsen verder naar de grens met Kazachstan, maar weten niet wat ons te wachten staat. Er zijn geen overnachtingsmogelijkheden. Het is een mooie dag, we zien hier dat de herfstkleuren ook hier al duidelijk zichtbaar zijn. We klimmen dat allerlaatste pas over. ’s Middags begint de wind aan te trekken en stoppen we in Santash, het laatste dorpje voor de grens. We vragen of we ergens kunnen overnachten. In de moskee kan niet, maar een boer nodigt ons uit in zijn huis. Hij heeft toch nog kamers vrij. We krijgen meteen te eten. Gestoomde deegrol met groenten. De tafel staat vol met brood, boter, jam en vruchtencompote. Het meeste blijft ook de hele dag op tafel staan. We krijgen een kamer en kunnen heerlijk douchen. We moeten maar doen alsof we thuis zijn, zo zegt de vrouw des huizes.
Een dag later geven we de man die aanwezig is Nederlandse klompjes en een ansicht kaart van ons als bedankje. Hij vraagt echter ook of we willen betalen. Dit hadden we zo niet begrepen. We vragen hem wat hij in gedachten heeft. Hij zegt 100 dollar per persoon. Alles vertaald via de vertaalapp. We komen uiteindelijk op 800 som wat we nog over hadden aan Kirgizisch geld en 10 dollar. Gelijk aan wat we op andere plekken ook betalen. Volgende keer beter toch van te voren naar de kosten vragen. Dat is soms ook lastig omdat men dan beledigd is omdat ze ons uitnodigen. Ander land andere gebruiken. Zo verlaten we het huis op weg naar de Kizil Kiya pass van 2180 meter, de grens met Kazachstan. De weg wordt weer onverhard. Bij de grens zitten de kantoren van de landen vlak bij elkaar, hier is geen niemandsland. Eerst verlaten we Kirgizië en dan fietsen we Kazachstan, over een grote brede asfaltweg, binnen. Onze tassen worden vluchtig gecontroleerd. Er is een hond die ze gebruiken om onze spullen na te snuffelen.
Kazachstan
In Kegen, het eerste dorpje in Kazachstan, kopen we een simkaart. Helaas heeft het mannetje, om de kaart te activeren, pauze. We fietsen door en na een lange, lange afdaling belanden laat in de middag bij de Charyn rivier die ook door de Charyn Canyon loopt. Daar willen we morgen naar toe. We zetten onze tent op een idyllisch plekje aan de rivier, door bomen en struiken, net uit het zicht van de weg die 50 meter hoger ligt. We wassen ons, nog net in de laatste zonnestralen, in de rivier. Het plekje is zo leuk dat we er wel een extra dag willen blijven. Helaas hebben we te weinig eten en te weinig brandstof. Daarom vertrekken we de volgende ochtend toch naar de Charyn Canyon.
Charyn canyon
De weg naar de canyon is 11 km lang. We moeten bij de ingang 1,70 euro entree betalen. We maken een wandeling door de mooie canyon. Hij wordt ook wel de kleine Grand Cayon genoemd. We hebben uitzicht van bovenaf wat fabelachtig is. Via een afdaling door de rotsen met een smalle doorgang komen weer bij de Charyn rivier en in de Canyon uit. We lopen nu onder door de canyon tussen de indrukwekkend gevormde gesteentes door. In de avond zetten we onze tent bij een uitzicht punt. Er zijn dan verder geen bezoekers meer te zien. We hebben een heldere avond en maken mooie foto’s van onze tent en de sterren. Wat een geweldige canyon is dit! Een aanrader voor iedereen die naar Kazachstan gaat.
Op weg naar Almaty
We klimmen de 11 km weer terug naar de eigenlijke route en dalen verder af. We fietsen vandaag 95 km met een gemiddelde van 22,7 km/uur. Zo snel waren we nog nooit tijdens deze reis. We fietsen in een paar dagen naar Almaty. We overnachten nog in Esik. Een idyllisch tiny house midden in een wijngaard. De wijnboer verkoopt heerlijke wijn en kaas. We blijven er nog een extra dag. De laatste dagen fietsen we veelal naast een aangelegd kanaal waardoor de weg ook compleet vlak is. We worden onderweg nog verrast door een Kazachse familie. Ze stoppen en bieden ons allerlei eten en drinken aan. Het schijnt een Kazachs gebruik te zijn om reizigers, speciaal als ze te voet of op de fiets zijn, te voorzien van eten en drinken. Heel erg leuk en vooral erg gastvrij.
In Almaty mogen we nog een korte klim maken naar de woning van onze Warmshowers host. Een luxe appartement van een Schotse fietser die in Almaty woont en werkt. Hier is onze rustplek voor een volle week. Natuurlijk bezoeken we de highlights van de stad, die ook wel apple city wordt genoemd. We zien hier ook Antoine en Ana:is uit Frankrijk weer. Samen bezoeken we het grootste en mooiste badhuis van Almaty. Heerlijk, al die warmte. En het is inderdaad prachtig. We nemen ook nog een kijkje bij de ijsbaan, de hoogst gelegen ijsbaan ter wereld. De metro is handig om snel door de stad te verplaatsen. Hij is ver onder de grond, met hele lange roltrappen.
We maken plannen om onze reis te hervatten in Zuid oost Azië. We besluiten om onze kampeerspullen en winterkleding naar huis te sturen. In totaal een pakket met een gewicht van 15 kg. Wat zal dat heerlijk fietsen met al die kilo’s minder.
Terugblik op Centraal Azie
Fietsen in Centraal Azië was soms best wel een uitdaging. Tajikistan is het land met de meeste armoede. Buiten Dushanbe was er bijna nergens stromend water in de huizen en bijna overal is het toilet buiten, een gat in de grond. Douchen is dan een zinken emmer met warm water, wat warm is gemaakt boven een vuur. In Dushanbe vertrekken we met een temperatuur van 42 graden, boven de 3.000 m vriest het ’s nachts. De verschillen zijn groot. Het eten is eenvoudig, bestaat vooral uit aardappel, wortel, ui en een beetje vlees. Nagenoeg geen groenten en fruit. Kirgizië was daarom in alle opzichten een verademing. Lekker warm, stromend water en meer groenten en fruit. Kirgizië is vooral qua natuur schitterend. De meeste gebieden liggen hoog en zijn daarom behoorlijk fris tot echt koud. Je krijgt er wel schitterende natuur en uitzichten voor terug. Misschien is het, qua natuur, wel één van de mooiste landen waar we ooit zijn geweest. En dan Kazachstan. Daar kennen ze al wat meer luxe, vooral in Almaty, wat een echte wereldstad is.
We hebben, vooral op de Pamir highway, maar ook in Kirgizië, veel moeten afzien. Daarvoor hebben we heel veel mooie ontmoetingen en landschappen terug gekregen. Een niet te missen deel van onze reis.
Deze 2,5 maand in Centraal Azië was een hele belevenis en zeker de moeite waard. We kijken er met trots en een goed gevoel op terug.
Statistieken
78 dagen in totaal
49 fietsdagen
29 dagen reis/organisatie/slecht weer/sightseeing/rust/enz.
2.686 km gefietst
28.126 hoogtemeters
hoogste punt 4.655 m
2 lekke banden
1 kapotte spaak
Apart mooi
Groeten van ome Jaspert en Leny
Adembenemend weer, kan niet stoppen met jullie te volgen, echt WOW
Eerst ga ik nog een keertje deze beelden bekijken en wacht daarna op de film.
SUPER KANJERS
liefs Lies